Kaliteli uyku öğrenmeyi artırıyor
Bu yazı Dr. Sevda Sarıkaya’nın 14.09.2019 tarihli Beyin ve Zihin köşe yazısından alıntıdır. İlgili bağlantıyı en altta bulabilirsiniz.
Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan bir çalışma, çocukların uyku sırasında bilgiyi işleme sürecinin erişkinlerden daha başarılı olduğunu göstermiş. Bu da kaliteli bir uykunun çocuklarda öğrenmeyi, erişkinlere oranla daha fazla hızlandırdığına işaret ediyor.
Geçen seneki yazılarımdan birisinde gün içi şekerleme yapmanın hafızayı güçlendirdiği ile ilgili bir araştırmayı paylaşmıştım. Bu hafta uyku-beyin yazı dizisine devam ederken, kaliteli bir uykunun öğrenme üzerindeki etkilerinden bahsetmeden olmazdı. Kaliteli uykudan kastım geçen hafta bahsettiğim NonREM ve REM uyku evrelerinin bir gecelik uyku boyunca belirli oranlarda olması gerektiği. Ayrıca bir de uyku hijyeni adını verdiğimiz; bulunduğumuz odanın bazı özellikler taşıması gerekir ki bunları ilerideki yazılarda uyku bozukluklarının tedavisinde anlatacağım. Uyuduğumuz sırada beynimizdeki işlemleme süreci durmaz. Gün içerisinde öğrendiklerimizi önceki bilgilerimizle birleştirip kalıcı hale getirmek için işlemlemeye devam eder. Bilgisayarın arka planında çalışan programlar gibi düşünebilirsiniz. Bir şey yapmıyormuş gibi görünse de sürekli mevcut bilgiyi işlemektedir. Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan bir çalışma, çocukların uyku sırasında bilgiyi işleme sürecinin erişkinlerden daha başarılı olduğunu göstermiş. Bu da kaliteli bir uykunun çocuklarda öğrenmeyi, erişkinlere oranla daha fazla hızlandırdığına işaret ediyor. Yanlış anlaşılma olmasın diye bir bilgiyi tekrar etmek istiyorum. Yapılan çalışma uykunun erişkinler üzerinde de öğrenmeyi hızlandırdığını göstermiş. Sadece çocuklardaki farkın daha büyük olduğu saptanmış. Çocuklarda uykunun erişkinlere oranla daha derin olmasının bu sonuçta etkili olabileceği düşünülüyor.
Telkinin etki etmediği bir alan yok gibi. Yapılan ilginç bir çalışma uyku alanındaki etkisini de gözler önüne seriyor. Dr. Eric Horowitz ve arkadaşlarının 2014 yılında yaptıkları bir araştırmada katılımcılara önce uyku kalitesi ve zihinsel fonksiyonlar arasındaki ilişki konusunda dersler veriliyor. Bu derslerde kaliteli bir uykunun özellikle REM döneminin yüzde 20-25 oranında olmasının zihinsel performansı ne kadar etkilediği anlatılıyor. Sonra katılımcılar makinalara bağlanıyor. Ertesi gün bir kısım katılımcıya çok kaliteli bir uyku periyodu geçirdikleri, tüm uyku dönemlerinin istenen oranda olduğu söyleniyor. Bu grup içerisinde gerçekte uyku kalitesi düşük olanlar da mevcut. Yapılan testlerde iyi uyuduğu söylenen ekibin zihinsel performansı, kalitesiz uyuduğu söylenen ekibe göre daha yüksek çıkıyor. Yani gerçekte katılımcılar kalitesiz bir uyku periyodu geçirse de ‘iyi uyduğunu düşündüğü’ için zihinsel performans yükseliyor. O halde yatmadan önce kendimize bazı ritüeller belirleyerek daha iyi uyuyacağımızı düşünmek psikolojik olarak bize iyi gelebilir!
Yazının orjinaline BURADAN ulaşabilirsiniz.
