İnme sonrası beyin hasarı geri dönebilir mi?

Bu yazı Dr. Sevda Sarıkaya’nın 21.12.2019 tarihli Beyin ve Zihin köşe yazısından alıntıdır. İlgili bağlantıyı en altta bulabilirsiniz.

İnme daha sıklıkla felç olarak bilinir. Beyine giden damarlardaki bir tıkanıklık sonucu kanlanmanın kesintiye uğraması, kanlanamayan alandaki beyin hücrelerinin ölmesi ve ölen hücrelere ait fonksiyonların yitirilmesidir. Vücudun bir yarısında felç olduğunda konuşamama, anlayamama, görme kayıpları gibi birçok bulguya rastlanabilir. Bulgular tamamen ölen hücrelerin işlevi ile ilgilidir. İnme geçirdikten sonra yapılacak olan müdahalenin türüne göre ilk 48-72 saat arasında geri döndürülebilme şansı vardır. Bu müdahaleyi ancak girişimsel nöroradyologlar yapabilir. Maalesef ülkemizde sayıları çok az olduğundan ve hastalar tam vaktinde hastaneye ulaşamadığından bu tedaviye erişebilme şansı genelde düşüktür. Felç olduktan sonra ilk 6 ay içerisinde beynin diğer hücreleri, ölen hücrelerin görevlerini almaya çalışırlar. Eğer hasar küçükse bazen tamamen fonksiyonun geri kazanılması mümkün olabilir. Hasar büyükse ancak bir miktar iyileşme gözlenir. Geri kalan hasar ömür boyu devam eder. Bu alanda da geçtiğimiz yıl önemli bir keşif yapıldı. UCLA’den bir grup araştırmacı inme geçirmiş farelere hasar olan bölgede yeniden beyin hücrelerinin ve damarlanmanın gelişimini sağlayabilecek anjiyojenik biyomateryal içeren bir jel enjekte etti. Normalde inme geçirdikten sonra kanlanmayan alandaki beyin hücreleri ölür ve yerinde bir boşluk kalır. Bu boşluğun içerisi zamanla dolar. Bu çalışmada amaç boşluğun etrafındaki canlı hücreleri uyararak yeni hücre ve damar oluşumunu sağlamaktı. Farelere 16 hafta sonra tekrar değerlendirme yapıldığında enjekte edilen materyalin işe yaradığı gözlendi. Yeni beyin hücreleri, bağlantılar ve damarlanma geliştiği gözlendi. Farelerin motor ve zihinsel davranışlarında da gelişme olduğu saptandı. Mekanizması tam olarak açıklanamasa da, bu durum yeni gelişen beyin hücrelerinin işlevsel olduğunu gösteriyor. Şimdiye kadar ilk defa gözlenen bu gelişme, gelecekte inme hastalarının tekrar fonksiyonlarını geri kazanabilmeleri açısından çok önemli. Özetle; nörobilim alanındaki gelişmeler tedaviye yansımaya başlıyor. Beyin hücrelerinin kendini yenileyebilmesi konusu henüz çok yeni. Tam olarak aydınlatılabildiğinde birçok hastalığın tedavisi de bulunmuş olacak.

Yazının orjinaline BURADAN ulaşabilirsiniz.